Hipnoz
Hipnoz Nedir?
Hipnoz, bir hipnotistin yardımıyla veya yardımı olmadan (otohipnoz), belli sözel telkin kalıpları veya zihinsel imgeler kullanılarak, konsantrasyon ve odaklanmanın en üst düzeye ulaştığı uyku benzeri çok doğal özel bir zihin durumdur.
Bir başka deyişle hipnoz bilinçaltına erişim sağlamak üzere telkine açık bir zihin durumu oluşturmak amacıyla zihni “mesaj birimleri” ile aşırı yükleyerek inhibitör süreci devreden çıkarmak suretiyle bir nevi savaş kaç tepkisi oluşturulmasıdır.
Hipnoz, istemediğimiz davranış ve alışkanlıklarımız üzerinde kontrol kazanmamıza yardımcı olurken, değiştirmek veya geliştirmek istediğimiz konularda çok hızlı sonuç almamızı sağlayan bir araçtır.
Hipnoz sırasında bilinç kaybolmaz, aksine zihin çok yüksek bir algılama kapasitesine ulaşır. Hipnoz, bir kendinden geçme hali değildir. Hipnozda kendinizden geçmeniz veya seans sürecini hatırlamamanız beklenmez. Bu zihin durumu sırasında kişi telkinleri yükselmiş bir dikkatiçinde dinler, anlar ve gönüllü katılımla uygular.
Hipnoterapi ise kendimizde değiştirmek ve geliştirmek istediğimiz farklı alanlarda davranış değişikliği oluşturmak amacıyla hipnozun kullanıldığı bir terapi sürecidir. Hipnoterapi ile bilinçaltı düzeyde gerçekleşen davranışsal yeniden öğrenme işlemi gerçekleştirmek amaçlanır.
Örneğin fobilerden kurtulmak, çeşitli alanlarda gelişim ve motivasyon sağlamak, danışanın kendinde istemediği düşünce ve davranış kalıplarının değiştirilmesi, istenmedik alışkanlıklardan kurtulmak gibi.
Hipnoz Terapisi
Hipnoterapist ise motivasyonu artırmak veya davranış biçimini değiştirmek için danışana hipnotik durumu yükleyen kişidir. Hipnotistdanışanın yaşadığı problemin doğasını belirlemek üzere danışan ile görüşür. Hipnozun nasıl işlediğini ve hipnoz sırasında neler yaşanacağını izah ederek hipnotik duruma girmesi için danışanı hazırlar.
Hipnoterapist hipnoz öncesinde bazı testler uygulayarak danışanın “fiziksel telkin edilebilirlik ve “duygusal telkin edilebilirlik” derecesini belirler. Sonra danışanda hipnotik durum oluşturur.
Hipnoz her insanın doğasında olan bir durum olduğu için, hipnoza girmek için hipnoza inanıyor ya da inanmıyor olmanız fark etmez. Ancak hipnoza girebilmek için kişinin hipnotist ile iş birliği yapmaya istekli olması lazımdır. Aksi takdirde kişinin isteği dışında hipnotize edilmesi mümkün değildir. Kişi hipnozdan fayda görmek istiyorsa hipnotistin talimatlarını uygulama konusunda kendisi de elinden gelenin en iyisini yapmaya gayretli ve istekli olması lazımdır.
Hipnozla ilgili merak edilen bir diğer konu da; hipnozun % 100 garantili bir yöntem olup olmadığı ve kesin çözüm için kaç seans gerekli olduğudur.
Her insanın hipnozla etkileşimi farklı olduğu için yapılacak terapinin cevabı da farklı olacaktır. Hipnoz ile sorunun çözümü için kaç seans gerekeceğini önceden belirlemek imkansızdır. Bazen birkaç seansta sorun giderilirken, bazen de daha fazla seans yapmak gerekebilir. Terapiye başlarken şu kadar seansta kesin çözüm gibi yaklaşımlar etik değildir. Genel olarak ortalama 4-6 seansa ihtiyaç duyulabilir.
Hipnozda diğer önemli bir konuda ; hipnotize edilecek olan kişilerin seçimi kadar, hipnotize edilmemesi gereken kişilerin seçimidir. Psikotikrahatsızlıkları olan bir kişiye hipnoz uygulanması doğru değildir, kişiye zarar verebilir. Doğal olmayan davranış eğilimi gösteren kişiler veya nöropsikatrikşikayeti olanların, kişilik bozukluğu olanların psikolojik değerlendirmeye ihtiyaçları vardır. Hekim olmayan hipnoterapistlerin bu tip hastalarla asla terapi yapmamaları gereklidir.
Hipnoterapist hipnoz öncesinde bazı testler uygulayarak danışanın “fiziksel telkin edilebilirlik ve “duygusal telkin edilebilirlik” derecesini belirler. Daha sonra danışanın hipnoza girebilmesi yetisi olan hipnotazibilitedurumu tespit edilir. Herkesin hipnoza yatkınlığı faklıdır. Genel olarak toplumun %10-15’inde yatkınlık düzeyi düşük seviyededir. Bu demek değildir ki bunlar hipnoza giremez. Herkes hipnoza girer, ancak bu kesim hafif hipnoz dediğimiz bir hipnotik durum yaşar.
Toplumun % 60 -70’inde hipnoza orta düzeyde bir yatkınlık vardır. Yine yaklaşık toplumun %10-12’si çok yüksek düzeyde bir yatkınlık vardır. Bir de doğal somnanbulist dediğimiz bir kesim vardır ki, bu kişiler telkine süper açık kişilerdir. Bu grup sahne hipnozunda tercih edilen kişilerdir. Hipnozdan iyi sonuç almak için kişinin çok yüksek düzeyde yatkınlığın olması şart değildir. Düşük dereceli yatkınlığı olanlarda hipnoz olabilir. Birçok konuda sonuç almak için “hafif hipnoz” yeterli bir seviyedir.
Hipnoz Hakkında Yanlış Bilinenler
Bilinenin aksine, üzerinde çalışılan konu kişinin aslında kendisinin de istediği bir konu olmadığı sürece hipnozla da olsa kişide değişim yaratmak mümkün olmaz. Kişiye kendisinin istemediği bir şeyi hipnozla da olsa yaptıramazsınız, zira hipnoz filmlerde görüldüğü gibi bir şey değildir. Örneğin sigara bırakma konusunda hipnoterapi desteği almak için başvuran kişilere sigarayı bırakmayı kendisinin mi yoksa bir başak kişinin isteği veya ısrarı ile mi bırakmayı istediği sorulur. Eğer bir kişi belli bir konuda kendisinde değişim veya gelişim yaratmayı kendisi değil de başkalarının ısrarı ile istiyorsa hipnoterapinin hiçbir faydası olmaz.
Hipnozla ilgili hemen hemen herkesin bir diğer endişesi de, başkalarının öğrenmesini istemediği sırlarının seans sırasında ortaya çıkmasıdır. Bu mümkün değil, çünkü hipnoz kişinin söylemek istemediği hiçbir şeyi farkında olmadan söylemesini sağlamaz.
Hipnozla ilgili bir diğer soru işareti de hipnozdan uyanamamaktır. Bu bir şehir efsanesidir. Hipnozun yaklaşık 250 yıllık tarihinde, hipnozdan uyanamayan ya da uyandırılamayan hiçbir vaka bildirilmemiştir.
Halk arasında bir çok kişi hipnozun “doğa üstü bir güç” olduğuna inanır. Böyle bir durum söz konusu değildir.
Hipnoz sadece hipnoterapist ile süjenin arasında gerçekleşen bir tür iletişimdir. Bu iki kişi arasındaki iletişim ne kadar güçlü ise, terapiden alınacak fayda da o oranda iyi olacaktır.
Bir de yaygın olarak inanılan bir şey de zeki insanların hipnoza zor gireceğidir. Bu doğru değildir. Aksine zeki kişilerin genellikle hayal gücü, yaratıcılık ve konsantrasyon yeteneği de yüksektir. Bu hipnoz seansında avantaj sağlar. Ortalama ya da ortalamanın üstünde bir zekaya sahip hemen herkes öyle ya da böyle, bir dereceye kadar hipnotize edilebilir.
Hipnoz birinin diğerine uyguladığı bir “kontrol altına alma” işlemi değildir. Hipnoza girebilmek için gönüllü katılım ve iş birliği şarttır. Hipnoz size yapılan bir şey değildir; sizin kendi kendinizi hipnotik zihin durumuna almanız için hipnoterapistinizin size rehberlik ettiği bir uygulamadır. Talimatları uygularsanız kolayca hipnoza girmeyi öğrenirsiniz.