Sigara Bırakma
Sigara, günümüzde kanser, kalp krizi, KOAH, ve dolaşım bozuklukları gibi insan hayatını tehdit eden pek çok hastalığın bilinen en önemli sebebi olmasına rağmen hala milyonlarca insan tarafından kullanılmaya devam edilmesi, olayı bireyselden çok toplumsal bir sorun haline getirmektedir.
Bu nedenle gerek direkt sigaraya bağlı olarak gelişen hastalıkların neden olduğu işgücü kaybı ve gerekse bu hastalıkların tedavisi için harcanan paralar dikkate alındığında, pek çok ülkenin sigaranın tüketilmesini önlemeye yönelik politikalar geliştirmesine neden olmuştur.
Ülkemizde de son yıllarda çıkarılan yasalar ile gençlerin sigaranın zararlarından korunmasına yönelik önlemler alınmaya çalışılmaktadır. Ancak çıkarılan bütün bu yasalara rağmen asıl önemli olan, toplumun sigaranın zararlarına karşı bilinçlendirilmesi ve eğitilmesidir.
Verilecek eğitimi planlarken öncelikle araştırmamız gereken, insanların hangi sebeple sigaraya başladığının ortaya konulmasıdır. Bunun pek çok sebebi olabileceği gibi en bilinenleri; stresi azaltma, bir grubun parçası olma isteği, kilo kontrolu ve sigaranın uyarıcı olmasıdır.
Bunları yanında sigaranın insan biyokimyasında pek çok değişiklikler yaptığı çok iyi bilinmektedir.
Nikotin ve adrenalin:
Bir kişi sigara dumanını akciğerlerine çektiği anda, nikotin yaklaşık 10 saniye içinde kana geçer ve beyni etkilemeye başlar. Vücudun verdiği ilk tepki adrenalin salgılanmasıdır. Buna bağlı olarak nabız hızlanır, hızlı ve yüzeyel solunum olur. Ayrıca adrenalin kana aşırı glukoz salınmasına neden olur.
Nikotin ve insülin:
Nikotin pankreastan insülin salınmasını inhibe der. Bu da geçici olarak kan şekerinin hafifçe yükselmesine ve kişinin açlık hissinin bastırılmasına neden olur.
Nikotin ve Dopamin:
Araştırmalar nikotinin beyindeki dopamin seviyelerini arttırdığını göstermiştir. Bu da insanların kendini daha iyi hissetmesine ve geçici olarak mutlu olmasını sağlar.
Her sigara içildiğinde bu hormonal değişikler nedeniyle kişi kendisini daha iyi hisseder ve bu mutluluğun devamı için tekrar sigara içer. İşte sigara bağımlılığının gerçek sebebi bu yaşanan geçici mutluluklardır. Sigara bırakıldığında, vücudun alıştığı bu hormonal değişikliklerin olmaması kişilerin yoksunluk semptomlarının (anksiyete, huzursuzluk, uykusuzluk, baş ağrısı, yorgunluk, iştah değişiklikleri) ortaya çıkmasına neden olur.
Sigara Bırakma Tedavisi
Bütün dünyada sigarayı bırakmak isteyenlere yardımcı olacak pek çok yöntem kullanılmaktadır. Bunlar arasında ilaç, psikoterapi, hipnoz, nikotin flasterleri ve akupunktur sayılabilir.
Bu yöntemler içinde en sık kullanılan yöntemlerden birisi olan akupunkturun etki mekanizması tamamen yukarıda anlatılan biyokimyasal değişikliklere vücudun daha iyi uyum sağlaması üzerinden açıklanabilir.
Akupunkturun beyindeki adrenalin ve dopamin salınımını arttırdığı, dolayısıyla bu hormonların beyindeki seviyelerinin arttığı ispatlanmıştır. Sigaranın kesildiği erken dönemlerde akupunktur yapılmasının, bu nörotransmitterlerin kana salınımını arttırdığı, dolayısıyla yoksunluk semptomlarının daha az hissedildiği görüşü benimsenmiştir.
Akupunktur tedavisi için başlıca iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan ilki özellikle Fransa’da yaygın olarak kullanılan kulak akupunkturudur. Bu yöntemde her insanın kulağında bulunan akupunktur noktalarına bu iş üretilmiş özel iğneler takılır. Bu iğneler yaklaşık bir hafta süreyle yerinde kalır. Bir haftanın sonunda çıkarılarak yenileri takılır. Diğer yöntemde vücuttaki akupunktur noktalarına geçici iğneler takılması yöntemidir. Bu yöntemler ayrı ayrı kullanılabileceği gibi birlikte de kullanılabilir.
Sigara bırakmada akupunktur tedavisinde ilk 24 saat çok önemlidir. Bu dönemde vücuttaki nikotin bağımlılığına ait semptomlar çok yoğun olarak hissedilir. Bu nedenle tedavi uygulanan kişiler ilk 24 saati mutlaka sigara içmeden atlatmalıdır. Eğer bu başarılırsa, daha sonraki günlerde yapılacak akupunktur tedavisi ile nikotin eksikliğine bağlı sıkıntılar daha az hissedileceği için, sigarayı bırakmak daha kolay olacaktır. İlk 24 saatten sonra geçilmesi gereken ikinci aşama ilk iki haftadır. Bu dönemde akupunktur ile sigara bırakmada önemli ikinci aşamadır. Bu dönemde de, ilk 24 saat kadar olmasa da nikotin bağımlılığına ait semptomlar hissedilir.Ancak artık tedavide belli bir aşama kaydedildiği için, kişiler kendisini daha iyi hissedecektir. Tedavide ilk iki hafta sigara içilmeden atlatıldığı takdirde, % 90 ihtimalle sigara bırakılacaktır.
Akupunktur tedavisi ilk hafta, iki seans uygulanır. Daha sonraki 3 hafta kişinin göstermiş olduğu gelişmeye göre haftada bir veya iki seans uygulanır. Bir ayın sonunda yeni bir değerlendirme yapılıp tedavi planı ona göre düzenlenir.
Hastalara Tavsiyeler
Mutlaka egzersiz yapılmalıdır. Özellikle uzun yürüyüşler, kendi kendinize niçin sigara içmemeniz konusunda telkinde bulunmanız için çok iyi bir fırsattır. Egzersizin, stresinizi azaltmada ve gevşemenizde çok faydası vardır.
Bol miktarda taze meyve ve sebze tüketin. Bunlar kan şekerinizi destekler ve vücudun nikotinik asiti nötralize etmesine ve vücuttan atılmasına yardımcı olur.
Havuç, havuç suyu, kereviz, yeşil salatalar ve turunçgiller (portakal, mandalina) vücudun alkalitesine destek olur, sigara isteğini azaltır.
Abur cubur (kuruyemiş, cips vs.) gıdalardan, şeker ve kahveden mümkün olduğunca uzak durun. Bunlar kan şekeri seviyesini etkiler ve kan asiditeini arttırır. Böylece sigarayı bırakmadaki semptomların artmasına neden olur.
Lobelya çayının ve yeşil çayın, detoks periyodunda gün içinde yudum yudum içilmesinin, nikotin eksikliğine bağlı görülen şikayetlerin daha az hissedilmesine son derece faydası vardır. Lobelye bitkisi geleneksel olarak yılan sokmasına bağlı zehirin vücuttan atılmasında kullanılmaktadır.
Hergün mutaka en az iki litre su içmelisiniz. Ancak bu suyu bir bardak suyu direk olarak başınıza dikip içmek şeklinde değil, gün boyu yudum yudum içmek şeklinde tüketmelisiniz.Vücudun kuru kalmasının nikotin isteğini arttırdığı belirlenmiştir.
Derin nefes egzersizlerinin vücut oksijenini arttırdığı ve kişileri sakinleştirdiği tespit edilmiştir.
Resim kaynağı: http://fortune.com/2018/06/19/smoking-lowest-rate-u-s-adults-cdc-data/